O frogaod a madfallod dŵr i hwyaid a chnocellau’r coed, mae creaduriaid rhyfeddol di-rif i’w darganfod ym Mharc Gwledig Bryngarw.

Mae’n anodd credu bod Afon Garw hardd yn arfer cael ei galw yr “afon ddu” oherwydd llygredd trwm y diwydiant glo. Nawr mae’n gynefin ffyniannus i las y dorlan, bronwen y dŵr a’r siglen lwyd – ac yn y nos, gellir gweld ystlumod y dŵr yn hedfan ychydig uwchben wyneb y dŵr. O dan yr wyneb, mae’r afon wedi’i phoblogi ag amrywiaeth gyfoethog o bysgod fel y pysgodyn rhudd a brithyll ac infertebratau gan gynnwys larfau’r gwybedyn Mai a’r pryf gwellt.

Mae’r pyllau bywyd gwyllt yn ein Gardd Ddwyreiniol yn gartref i amffibiaid megis llyffantod dafadennog, brogaod, a madfallod dŵr balfog, tra bo gan y llyn boblogaeth iach o bysgod gan gynnwys y pysgodyn rhudd a’r ysgreten. Mae ganddo hefyd adar dŵr megis hwyaid gwyllt a gwyddau Canada – ac ar foreau cynnar yn yr haf efallai y gwelwch chi las y dorlan yn plymio o ganghennau uwchben y dŵr i gipio pysgod bach o’r dyfroedd.

Mae llwynogod, gwiwerod, cnocellau’r coed a thylluanod brych yn byw yn ein coetiroedd aeddfed, brodorol: wrth i chi gerdded rhwng y coed tal, clustfeiniwch am sŵn drymio cnocell y coed yn y gwanwyn, neu ymwelwch yn nes at y cyfnos am gyfle i gael cipolwg ar lwynog.

Mae ein planhigion yn rhagorol hefyd. Mae’r parc yn cael ei reoli’n sensitif i ddiogelu ei fioamrywiaeth ac mae ganddo tua chwe erw o ddolydd blodau gwyllt hardd – nodwedd arbennig o bwysig o ystyried bod y DU wedi colli 97% o’i dolydd blodau gwyllt ers yr Ail Ryfel Byd. Mae’r dolydd wedi’u hymylu gan wrychoedd, rhai ohonynt yn gannoedd o flynyddoedd oed.

Mae ein coetiroedd cymysg aeddfed yn gartref i goed brodorol fel y gastanwydden bêr, y ffawydden a’r dderwen, a llawer ohonynt wedi bod yma ers canrifoedd. Yn ystod y gwanwyn, mae lloriau’r coetir yn garped ysblennydd o glychau’r gog.

Mae ein parcmyn yn arbenigwyr ym maes planhigion a bywyd gwyllt Bryngarw ac maen nhw ar gael i ddweud mwy wrthych am yr hyn y gallwch ei weld yma. Cadwch eich llygaid ar agor am lwybrau natur arbennig, teithiau cerdded tywysedig a digwyddiadau eraill – ac os ydych eisiau cymryd mwy o ran, dysgwch sut i fod yn wirfoddolwr.